Göbek fıtığı doğrudan kilo alımına neden olmaz; metabolizmayı etkilemez ve kendiliğinden kilo aldırmaz. Fıtık, karın duvarındaki zayıf bölgeden dokuların çıkıntı yapmasıyla ortaya çıkar ve yalnızca fıtık varlığı kilo artışı için tetikleyici değildir.
Ancak fazla kilo, karın içi basıncını artırarak fıtığın büyümesini, belirginleşmesini ve ağrılı hale gelmesini kolaylaştırır. Aynı zamanda obezite, doku direncini ve yara iyileşmesini olumsuz etkileyerek fıtık gelişimine zemin hazırlayabilir.
Kilo kaybı, özellikle fıtığın üzerindeki baskıyı azaltarak ağrının azalmasına ve günlük yaşam konforunun artmasına katkı sağlayabilir. Küçük fıtıklarda bu etki daha belirgin olabilir; ancak büyük fıtıklarda kalıcı çözüm için cerrahi müdahale gerekebilir.
İçerik
Göbek fıtığı direkt olarak kilo alımına neden olur mu?
Göbek fıtığı, karın duvarındaki zayıf bir noktadan bağırsak veya yağ dokusunun çıkıntı yapması olarak özetlenebilir. Temel sebebi, bu zayıf nokta üzerindeki basıncın artmasıdır. Bu basıncın kaynağı da genellikle fazladan kilo, ağır kaldırma veya kronik öksürük gibi durumlardır. Ancak bir göbek fıtığının tek başına metabolizmayı değiştirerek “kilo aldırması” söz konusu değildir. Bu durumu bir kapının menteşesindeki gevşekliğe benzetmek mümkün: Menteşe arızalanmıştır ama bu kapının büyümesine ya da ağırlığının artmasına doğrudan sebep olmaz. Sadece kapı kullanıldıkça, sorun daha belirgin hale gelebilir. Dolayısıyla fıtık sahibi olmakla fazladan kilo almak arasında doğrudan bir sebep-sonuç ilişkisi yoktur.
Kilo alımı mevcut bir göbek fıtığını kötüleştirir mi?
Evet, kilo alımının göbek fıtığını zorlayıcı bir etkisi vardır. Fazla kilo, karın içi basıncını artırır ve karın duvarına binen yükü yükseltir. Göbekteki zayıf bölge, bu basınçla daha fazla mücadele etmek zorunda kalır. Tıpkı içinde daha fazla hava olan bir balonun yüzeyinin daha gergin olması gibi, artan kilo da fıtığın olduğu bölgenin gerilimini artırır. Bu fıtığın büyümesine, belirginleşmesine ya da ağrılı hale gelmesine neden olabilir. Ayrıca kilolu kişilerde gündelik hayatta eğilme, kalkma veya ağır kaldırma gibi basit hareketler sırasında bile fıtık bölgesi ekstra strese maruz kalır. Bu durum da mevcut fıtığı daha kolay kötüleştirebilir.
Obezite, göbek fıtığının gelişimine nasıl katkıda bulunur?
Obezite, vücudun her noktasına ekstra yük bindiren bir durumdur. Karın bölgesinde toplanan yağ, karın içi basıncı artırarak kas ve bağ dokusunu zayıflatabilir. Bu zayıf noktalarda fıtık oluşumunu kolaylaştırır. Obezitenin bu süreçteki rolünü, bir binanın temellerine binen yükün artmasına benzetebiliriz. Temel yeterince sağlam değilse, artan yük çatlaklara ve yapısal sorunlara yol açar. Obezite aynı zamanda dolaşım ve doku iyileşme süreçlerini de olumsuz etkileyebilir. Örneğin yara iyileşmesi daha yavaş olabilir ve bu da fıtık oluşum riskini veya var olan fıtığın ilerleme ihtimalini yükseltir.
Gebelik, kilo alımı ve göbek fıtığı arasında bir bağlantı var mı?
Hamilelik sürecinde doğal olarak karın hacmi büyür, rahim genişler ve karın duvarı üzerinde ciddi bir baskı oluşur. Bu da bazen göbek fıtığı oluşumuna veya önceden var olan küçük bir fıtığın belirginleşmesine yol açabilir. Hamilelikte görülen hormonal değişiklikler, kas ve bağ dokusunun gevşemesine destek olur. Bu aslında doğum süreci için gereklidir, ancak karın bölgesindeki zayıf noktalar da daha kolay açığa çıkabilir. Özellikle gebelikte alınan kilolarla birlikte bu basınç daha da artar. Yine de her hamilelik, göbek fıtığı gelişimi için bir “garanti” anlamı taşımaz; genetik ve doku zayıflığı gibi faktörler de önemlidir.
Kilo alımı nedeniyle oluşan zorlanma göbek fıtığı riskini artırır mı?
Fazla kilolu olmak, adeta karın bölgesi üzerinde fazladan bir sırt çantası taşımaya benzetilebilir. Nasıl ki ağır bir çantayla merdiven çıkarken ya da eğilip kalkarken zorlanma hissediyorsak, karın duvarı da fazla kilo altında sürekli baskı halindedir. Bu da zayıf noktaların zamanla daha da zayıflamasına veya yeni zayıf noktaların oluşmasına yol açabilir. O nedenle kilo alımıyla birlikte göbek fıtığı riski artar. Bir diğer etken de hayat tarzıdır. Fazla kilolu kişilerde ağır yük kaldırma, düzensiz egzersiz veya uzun süreli hareketsizlik gibi faktörler birleşince fıtığa zemin hazırlayan tablolar ortaya çıkabilir.
Egzersizle oluşan kilo alımı göbek fıtığını tetikleyebilir mi?
Egzersiz bazen kas kütlesindeki artış nedeniyle kilo artışı yaratabilir. Bu çoğu zaman “sağlıklı kilo” olarak değerlendirilir. Fakat aşırı ve bilinçsiz bir şekilde ağırlık çalışması veya ağırlık kaldırma gibi aktivitelerde bulunmak, karın içi basıncı hızla yükseltebilir. Örneğin ani ve şiddetli bir Valsalva manevrası (nefes tutulup itme yapılan hareketler) esnasında, karın duvarındaki zayıf bölgeler fıtık oluşturabilir. Fakat düzgün teknikle ve yavaş yavaş artırılan ağırlıklarla yapılan egzersiz genellikle göbek fıtığı riskini çok yükseltmez. Hatta makul düzeydeki egzersiz, karın kaslarını güçlendirerek tam tersine fıtık riskini azaltmaya yardımcı olabilir. Burada önemli olan vücudun sınırlarını bilerek progresif (aşamalı) şekilde ağırlık ve egzersiz temposunu artırmaktır.
Kilo vermek göbek fıtığının boyutunu azaltır mı?
Kilo kaybı, göbek fıtığının çevresindeki baskının hafiflemesine katkı sağlayabilir. Bu da özellikle küçük fıtıklarda ağrının azalması, günlük yaşam konforunun yükselmesi gibi olumlu sonuçlar doğurabilir. Fıtığın boyutunda bir miktar küçülme görülebilir ancak bu her zaman kesin değildir. Durumu bir balon örneğiyle açıklamak mümkün: Balonun içindeki hava biraz indirildiğinde, balonun dış yüzeyi sönükleşir ve daha az baskı hissedilir. Benzer şekilde kilo verilince karın duvarındaki basınç azalır ve fıtık o kadar belirgin görünmeyebilir. Ancak büyük çaplı bir göbek fıtığı söz konusuysa, tek başına kilo vermek her zaman kalıcı çözüm sunmayabilir.
Fazla kilolu bireylerde göbek fıtığı oluşma ihtimali daha mı fazladır?
Fazla kilolu veya obez kişilerde göbek fıtığına yakalanma ihtimali, normal kilolu kişilere göre daha fazladır. Sebebi, karın bölgesindeki baskının fazlalaşması ve yağ dokusunun yarattığı ek yükün kasları zayıflatmasıdır. Buna bir domino etkisi olarak da bakılabilir. Fazla kilo, kas ve bağ dokusunun direncini düşürür; direnci düşen kaslar fıtık gelişimine zemin hazırlar. Elbette her kilolu kişinin mutlaka göbek fıtığı yaşayacağı söylenemez, ancak riskin normal kilo aralığındaki kişilere kıyasla belirgin biçimde arttığı bilinir.
Karın yağının göbek fıtıkları ve kilo değişiklikleri üzerindeki rolü nedir?
Karın yağının iki türü vardır: Cilde yakın olan subkutan (deri altı) yağ ve organların etrafında biriken visceral (iç organ) yağ. Visceral yağ, karın içi basıncını artırarak fıtık bölgesini daha çok zorlayabilir. Subkutan yağ ise karın duvarının esnekliğini etkileyip destek dokusunu zayıflatabilir. Sonuçta her iki tür yağın da göbek fıtığının oluşum veya ilerleme sürecinde etkisi vardır. Hızlı kilo alımı, bu yağ dokusunun kısa sürede artması anlamına gelir ve karın duvarını adeta gergin bir davul yüzeyi gibi zorlar. Bu yüzden göbek fıtıklarına karşı korunmada karın yağının azaltılması önemli bir adımdır.
Op. Dr. Ahmet Bekin was born in Istanbul in 1983. He graduated from the Faculty of Medicine at Kocaeli University in 2006 and completed his specialty training in the Department of General Surgery at Istanbul University Çapa Faculty of Medicine in 2011. After his specialization, he worked in the fields of hernia surgery, reflux surgery, obesity surgery, advanced laparoscopic surgery, and robotic surgery. In addition, he received training in endocrine surgery, oncological surgery, and minimally invasive surgery. He is currently accepting patients from Turkey as well as from countries such as Germany and France at his private clinic located in Istanbul.
